Het gevaarlijke mantra.
Een meester gaf een groep jonge leerlingen onderricht. Ze vroegen de heilige man of hij hen het heilige mantra wilde onthullen, waardoor doden weer levend konden worden.
“Wat zouden jullie met zo’n gevaarlijke zaak beginnen?” vroeg de meester.
“Niets. Het zou enkel ons geloof versterken,” antwoordden zij.
“Vroegtijdige kennis is gevaarlijk, mijn kinderen,”zei de oude man.
“Wanneer is kennis voortijdig?” vroegen de leerlingen.
“Als het iemand macht verleend, als deze nog niet de wijsheid bezit om die macht te gebruiken.”
De leerlingen bleven echter aandringen, tot de heilige man tegen beter weten in, hen fluisterend het heilige mantra overdroeg, hen daarbij dringend en herhaaldelijk smeekte het slechts met uiterste voorzichtigheid te gebruiken.
Niet lang daarna gingen de jonge mannen langs een verlaten plek en zagen daar een hoop verbleekte botten liggen.
In een moedwillige bui, zoals die wel vaker in een groep ontstaat, besloten ze het mantra uit te proberen, hoewel het eigenlijk pas na langer mediteren gebruikt moest worden.
Nauwelijks hadden ze de magische woorden uitgesproken, of er kwam vlees aan de beenderen en ze veranderden in hongerige wolven, die in een wilde jacht achter hen aankwamen en hen verslonden.
Anthony de Mello
Vroegtijdige kennis is gevaarlijk, zegt de meester in het
verhaal terecht. Niet zozeer het in bezit hebben van de kennis, maar het
misbruiken ervan is een reëel risico als de persoon in kwestie nog niet
de wijsheid bezit om er goed mee om te gaan. Anders gezegd: kennis is
macht en het zijn sterke benen die de
weelde kunnen dragen.Ik zou het hier niet over kennis willen hebben, maar over macht omdat macht een negatief imago heeft dat niet altijd gerechtvaardigd is. Wie zegt machtig te willen zijn, loopt het risico voor een dictator te worden aangezien. Goedbeschouwd is macht op zichzelf niet verkeerd, net zoals geld op zichzelf niet verkeerd is. Met geld kun je bommen en bruggen bouwen. Wat je doét met het geld of de macht maakt het beschadigend of helend voor de wereld.
Een maatschappij zonder machtigen is onmogelijk, zoals dat ook in de dierenwereld niet bestaat. Het is baas boven baas en dat is nodig om een veilige structuur te creëren waarbij de zwakkeren worden beschermd en de sterkeren boven zichzelf uit kunnen stijgen. Laat ik mijn punt illustreren met een voorbeeld. In een olifantenkolonie hebben de oudere, wijze vrouwtjesolifanten, de matriarchen, de meeste macht. Dat werkt: de kolonie is een voor zichzelf zorgend geheel waarbij jonge en zwakke olifanten worden gesteund, maar niet meer als dat betekent de hele kolonie eraan onderdoor gaat. Als een lid van de kolonie bijvoorbeeld te verzwakt is om door te lopen naar de drinkplaats, dan zal men vertragen, maar als de anderen in gevaar komen wordt er besloten om verder te gaan.
Als wijze mensen terugdeinzen voor macht, en dus verantwoordelijkheid, omdat het een negatieve en megalomane klank heeft, zal het er voor de wereld alleen maar slechter uitzien. Macht uitoefenen kan ook zijn: betrokkenheid tonen, het beste voorhebben met anderen, een visie hebben, de handen uit de mouwen steken, initiatief hebben, idealistisch zijn. Met alleen maar onmachtigen valt de samenleving als los zand uit elkaar.
Susan Smit, augustus 2013
uit: Verhalenmail
